ویدئو پروژکتور سه بعدی 3D

ویدئو پروژکتورها دستگاه‌های بسیار کاربردی هستند که انواع مختلفی دارند. هر کدام از انواع ویدئو پروژکتورها دارای مشخصات و آپشن‌ها متفاوتی نیز هستند که یکی از جذاب‌ترین این آپشن‌ها قابلیت نمایش سه بعدی تصاویر و ویدئوهاست. ویدئو پروژکتورهای سه بعدی دستاورد بزرگی برای علاقمندان به سینما و تماشای فیلم در محیطی سینمایی به شمار می‌روند. با استفاده از این پروژکتورها کاربران محبور به رفتن به سینماهای سه بعدی در تایم‌های محدود نخواهند بود و می‌توانند در هر زمانی حتی در اتاق نشیمن خود نیز از تماشای فیلم‌های سه بعدی هیجان انگیز لذت ببرند. البته ویدئو پروژکتورهای سه بعدی برای مصارف آموزشی یا اداری نیز استفاده می‌شوند. به عبارت دیگر باید بگوییم که اولین ویدئو پروژکتورهای 3D عمدتاً برای اهداف آموزشی طراحی شده بودند تا دانش آموزان و دانشجویان بتوانند اشکال هندسی را در همه ابعاد ببینند. امروزه دیتا پروژکتورهای سه بعدی بیشتر برای مصارف خانگی به کار می‌روند. در واقع بهترین ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی که دارای رزولوشن بالایی هستند و تصاویر و فیلم‌ها را با بهترین کیفیت نمایش می‌دهند، می توانند علاوه بر نمایش ویدئوهای دو بعدی، فیلم‌های سه بعدی را نیز با بهترین کیفیت نمایش دهند. البته امروزه با توجه به استقبال بسیار زیاد از ویدئو پروژکتورهای سه بعدی 3D، برخی از کمپانی‌ها پروژکتورهایی تولید کرده‌اند که امکان تبدیل محتوای 2D به 3D را دارند؛ اگرچه محتواهایی که دارای فرمت دو بعدی هستند، حتی هنگام نمایش به صورت 3D نیز کیفیتی برابر با محتواهای با فرمت اصلی سه بعدی نخواهند داشت. اما با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و محبوبیت فراوان ویدئو پروژکتورهای سه بعدی 3D انتظار می‌رود در آینده‌ای نچندان دور نرم افزارها و ویژگی‌های شگفت انگیزی نیز ظهور پیدا کنند.

ویدئو پروژکتور سه‌ بعدی یا تلویزیون سه‌ بعدی؟

ممکن است شما هم مانند افراد زیادی برای تماشای تصاویر سه بعدی و لذت بردن از فیلم‌های هیجان انگیز 3D، بین انتخاب یک تلویزیون‌ سه بعدی و یک ویدئو پروژکتور 3D دچار مشکل شده باشید. هر کدام از این دستگاه‌ها مزایا و معایب خود را دارند و برای اینکه بهترین گزینه را برای تماشای محتواهای سه بعدی انتخاب کنید، می‌بایست با هر کدام از آن‌ها آشنا شوید. بنابراین در ادامه به مقایسه ویدئو پروژکتور سه بعدی و تلویزیون سه بعدی خواهیم پرداخت تا قدرت انتخاب بیشتری از بین این دو داشته باشید.

• اولین، بزرگ‌ترین و مهمترین تفاوت بین تلویزیون و ویدئو پروژکتور سه بعدی، ابعاد تصویر آن‌هاست. درواقع در ویدئو پروژکتورهای سه بعدی شما قادر خواهید بود که سایز تصویر را با جا به جایی پروژکتور تغییر دهید، اما در تلویزیون‌های سه بعدی همیشه تصاویری با اندازه یکسان خواهید داشت. اندازه تصویر پروژکتورهای 3D تا 300 اینچ هم می‌رسد و حتی از بزرگترین تلویزیون‌ها نیز محدوده دید بیشتری را پوشش داده و یک تجربه سینمایی واقعی را ارائه می‌دهند.
• دومین تفاوت در سرعت کار این دو دستگاه است. در ویدئو پروژکتورها و تلویزیون‌های 3D دو تصویر به صورت هم زمان نمایش داده می‌شوند. اما تفاوت آن‌ها در این است که تصاویر تولید شده توسط یک تلویزیون سه بعدی به وسیله عینک‌های سه بعدی پسیو (Passive) که سرعت چندان بالایی ندارند نمایش داده می‌شوند. این امر موجب می‌شود که تصویر نمایش داده شده وضوح و کیفیت بالایی نداشته باشد. اما در مقابل ویدئو پروژکتورهای سه ‌بعدی دارای سرعت بالاتری هستند و با استفاده از عینک‌های اکتیو شاتر (Active Shutter) که آن‌ها هم سرعت بالایی دارند و به صورت بی‌سیم با پروژکتور تعامل دارند، تصاویر را با کیفیت بسیار بالایی نمایش می‌دهند.
• تفاوت دیگر دیتا پروژکتورهای 3D و تلویزیون‌های 3D در قیمت آن‌ها و عینک‌هایی است که برای تماشای محتوای سه بعدی این دستگاه‌ها باید تهیه شود. قیمت عینک‌های اکتیو شاتر به مراتب بیشتر از عینک‌های پسیو است و همچنین اگر به دنبال یک ویدئو پروژکتور مرغوب باشید، انتظار می‌رود که بودجه بیشتری را کنار بگذارید.
• یکی دیگر از تفاوت‌های این دو دستگاه را می‌توان در کاربرد و مصارفی که در آن‌ها قابل استفاده هستند، دانست. در واقع اکثر ویدئو پروژکتورها نسبت به تلویزیون‌ها دارای وزن کم‌تری هستند و برخلاف تلویزیون‌ها میتوان از آن‌ها برای مصارف گوناگون استفاده کرد. البته مشاهده شبکه‌های تلویزیونی نیز از جمله قابلیت‌هایی است که هر ویدئو پروژکتوری ندارد.

در نتیجه اگر بودجه خوبی داشته باشید، پیشنهاد می‌شود که یک ویدئو پروژکتور 3D را به جای یک تلویزیون انتخاب کنید. زیرا پروژکتورهای سه بعدی کیفیت تصویر بسیار بالاتری را ارائه می‌دهند و همچنین اندازه تصویر آن‌ها به مراتب بیشتر از تلویزیون‌هاست. تماشای یک فیلم 3D در خانه با استفاده از ویدئو پروژکتور سه بعدی حتی از تماشای آن در سینماهای 3D نیز لذت بخش‌تر خواهد بود؛ زیرا در سینماها از پروژکتورهای ارزان قیمت و عینک‌های سه بعدی با کیفیت پایین استفاده می‌شود. بنابراین به طور کلی می‌توان ویدئو پروژکتور سه بعدی را از ویدئو پروژکتور 2D، تلویزیون 3D و حتی سینماهای سه بعدی هم بهتر دانست.

نحوه کار ویدئو پروژکتورهای سه بعدی

تکنولوژی 3D با ایجاد توهم عمق کار می‌کند که باعث می‌شود تصاویر واقعی به نظر برسند. ویدئو دیتا پروژکتورهای سه بعدی نیز همانند همه تلویزیون‌های LED، مانیتورهای LCD و … در هر لحظه دو تصویر تولید می‌کنند و به کمک عینک‌های 3D یک تصویر سه بعدی به وجود می‌آورند. عینک‌های 3D دو نوع تغییر یافته از یک تصویر را ارائه می‌دهند، یکی برای چشم چپ و دیگری برای چشم راست. مغز انسان این دو تصویر را به عنوان یک تصویر واحد درک می‌کند و به این ترتیب تصاویر عمیق و واقعی به نظر می‌رسند.البته همانطور که گفته شد در ویدئو پروژکتورهای سه بعدی 3D از عینک‌های اکتیو شاتر استفاده می‌شود که قیمت بیشتری دارند، اما کیفیت تصویر بسیار بهتری را ارائه می‌دهند. این عینک‌ها به صورت بی‌سیم و با سرعت بسیار بالایی با ویدئو پروژکتور 3D تعامل دارند. در واقع ویدئو پروژکتور در هر لحظه با سرعت زیاد دو تصویر تولید می‌کنند و عینک‌های اکتیو نیز با همان سرعت دید یک چشم را مسدود می‌کنند. به طوری که در هر ثانیه بیشتر از 200 تصویر نمایش داده می‌شود و از این طریق، یک تصویر سه‌بعدی با وضوح بالا نمایش داده می‌شود. همچنین گفتنی است که با وجود چنین عملکردی، می‌توان فهمید که تصاویر و ویدئوهای نمایش داده شده توسط پروژکتورهای 3D خانگی از آن چیزی که در سینماهای سه بعدی مشاهده می‌کنید نیز با کیفیت‌تر است؛ زیرا در سینماهای سه بعدی نیز از عینک‌های سه بعدی ارزان پولاریزه پسیو استفاده می‌شود که کیفیت خوبی ندارند.

انواع تکنولوژی سه بعدی در ویدئو پروژکتورهای 3D

یکی از مشخصات ویدئو پروژکتورها که تا حدودی در کنار سایر ویژگی‌ها مانند رزولوشن، کنتراست و روشنایی تعیین کننده کیفیت و نوع تصویر است، تکنولوژی تصویر ویدئو پروژکتور می‌باشد. فناوری‌های تصویر متفاوتی برای پروژکتورها وجود دارد که از پرکاربردترین و بهترین آن‌ها می‌توان به تکنولوژی‌های 3LCD، DLP، LCoS و SXRD اشاره کرد. هر کدام از این تکنولوژی‌ها مزایای خاص خود را دارند و پیشنهاد می‌شود قبل از خرید ویدئو پروژکتور سه بعدی 3D با فناوری تصویر آن و همچنین سایر ویژگی‌های مهم پروژکتور آشنا شوید. اما علاوه بر تکنولوژی تصویر، در ویدئو پروژکتورهای سه بعدی یک تکنولوژی دیگری نیز وجود دارد که تعیین می‌کند تصاویر و فیلم‌های 3D چگونه نمایش داده شوند. به طور کلی می‌توان گفت دو تکنولوژی سه بعدی معروف وجود دارد که عبارت‌اند از: تکنولوژی آناگلیف و تکنولوژی پلاریزه که در ادامه درباره هر کدام بحث می‌کنیم.

تکنولوژی آناگلیف یا تصویر برجسته (Anaglyph Technology): در تکنولوژی آناگلیف تصاویر دارای دو لایه هستند که رنگ‌های آن‌ها کمی با هم متفاوت است. در این تکنولوژی از عینک‌های آبی و قرمز برای جلوه دادن به تصاویر و تشخیص لایه‌های متفاوت استفاده می‌شود. البته کیفیت تصاویر و فیلم‌ها با تکنولوژی آناگلیف چنگی به دل نمی‌زند، به همین دلیل این فناوری رفته رفته محبوبیت خود را از دست داد و تکنولوژی پلاریزه جای آن را گرفت.

تکنولوژی پلاریزه (Polarizing Technology): انواع مختلف ویدئو پروژکتورهای 3D از تکنولوژی پولاریزه برای نمایش تصاویر سه بعدی استفاده می‌کنند. در این تکنولوژی بعضی از امواج نوری ارائه شده توسط پروژکتور در یک جهت حرکت می‌کنند و برخی دیگر در جهت دیگری نوسان می‌کنند. عینک‌های سه بعدی که برای این تکنولوژی استفاده می‌شوند، دارای شیشه‌هایی هستند که هرکدامشان یکی از این امواج را تشخیص می‌دهند؛ برای مثال گروهی از امواج نوری که مسیر شماره 1 نوسان می‌کنند توسط شیشه سمت چپ عینک تشخیص داده می‌شوند و گروه دیگر که در مسیر شماره 2 حرکت می‌کنند توسط شیشه سمت راست عینک. در نتیجه بدین صورت بیننده تصاویر را به صورت سه بعدی خواهد دید.

انواع عینک‌های سه بعدی

همانطور که می‌دانید برای دیدن محتواهای سه بعدی روی پرده نمایش، به یک عینک سه بعدی نیاز خواهید داشت. نوع عینک سه بعدی تاثیر بسزایی در تماشای تصاویر و ویدئوهای 3D خواهد داشت. در واقع وظیفه عینک‌های 3D این است که تضمین کنند فریم‌های متناوب در اکوسیستم متوالی سه بعدی توسط چشم به صورت صحیح مشاهده می‌شوند. بنابراین انتخاب یک عینک سه بعدی مناسب برای مشاهده بهتر تصاویر از اهمیت بالایی برخوردار است؛ البته برخی از ویدئو پروژکتورهای سه بعدی درون جعبه خود عینک 3D نیز دارند و کاربر مجبور به پرداخت هزینه‌های اضافی برای خرید عینک سه بعدی نخواهد بود. در حال حاضر دو نوع عینک سه بعدی وجود دارد که برای تماشای تصاویر توسط ویدئو پروژکتورهای 3D از آن‌ها استفاده می‌شود. این عینک‌ها عبارت‌اند از: عینک‌های سه بعدی غیرفعال و عینک‌های سه بعدی فعال. در ادامه هر کدام از این عینک‌ها را بررسی خواهیم کرد.

عینک سه بعدی فعال (Active 3D Glasses)

لنزهای عینک‌های فعال، با توجه به فریمی که توسط ویدئو پروژکتور 3D نمایش داده شده است، به سرعت مات یا شفاف می‌شوند. این عینک‌های سه بعدی دارای یک سنسور IR می‌باشند که تشخیص می‌دهد هر فریم برای کدام چشم است. از آنجا که عینک‌های سه بعدی فعال برای کار با ویدئو پروژکتورهای سه بعدی طراحی شده‌اند، برای استفاده از آن‌ها نیازی به خرید ماژول پولاریزه نیست. بنابراین در بازار کالاهای دیجیتال نیز، عینک‌های 3D اکتیو به عنوان عینک‌های سه بعدی پیش فرض موجوداند. در مقایسه با عینک‌های سه بعدی فعال با نوع غیر فعال، باید گفت که اگرچه این عینک‌ها دارای قیمت گران‌تری هستند، اما کیفیت تصویر مشاهده شده با استفاده از آن‌ها بسیار بیشتر از عینک‌های 3D پسیو است و برای لذت بردن از یک فیلم سه بعدی هیجان انگیز، پیشنهاد می‌شود که از عینک‌های 3D فعال استفاده شود.

عینک سه بعدی غیرفعال (Passive 3D Glasses)

در عینک‌های سه بعدی غیرفعال برای اینکه هر چشم بخشی از تصویر را ببیند، از لنزهای پولاریزه برای فیلتر کردن نور صفحه نمایش استفاده می‌شود. این عینک‌ها قیمت بسیار ارزانی دارند، اما کیفیت تصویر مشاهده شده با آن‌ها چندان جالب به نظر نمی‌رسد. همچنین گفتنی است که اصول نوری عینک‌های سه بعدی پسیو، با سیستم سه بعدی متوالی فریم که اکثر پروژکتورهای بازار استفاده می‌شود متفاوت است؛ در نتیجه برای اینکه تصویر نمایش داده شده توسط دیتا پروژکتور سه بعدی توسط عینک‌ 3D پسیو نیز پشتیبانی شود، می‌بایست یک ماژول پلاریزه‌ به صورت جداگانه خریداری شود. اما از آنجایی که هزینه خرید این ماژول استفاده از عینک سه بعدی غیرفعال را برای کاربران گران می‌کند، معمولاً اکثر افراد ترجیح می‌دهند که از عینک‌های فعال استفاده کنند.

دو نمونه از عینک‌های سه بعدی غیرفعال و فعال، عینک‌های فیلترکننده‌ی نور و عینک‌های اکتیو شاتر (Active Shutter) می‌باشند. در عینک‌های فیلتر نور، از فیلترهایی استفاده می‌شود که لنزها را قادر می‌سازد تصاویر مخصوص یک چشم را بردارد. هر دو تغییر در یک تصویر به طور همزمان بر روی صفحه نمایش ویدئو پروژکتور 3D نشان داده می‌شود تا عینک کار کند. اما عینک‌های اکتیو شاتر تعامل بسیار خوب و سریعی با ویدئو پروژکتورهای سه بعدی دارند. این عینک‌ها با تکنولوژی منحصر به فردی که دارند، ابتدا تشخیص می‌دهند که تصویر نمایش داده شده توسط ویدئو پروژکتور برای چشم چپ است یا راست، سپس لنزی که تصویر مربوط به آن نیست را می‌بندند. عینک‌های اکتیو شاتر به صورت بی‌سیم و با باتری کار می‌کنند. امروزه نیز همه ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی مدرن 3D از عینک‌های اکتیو شاتر استفاده می‌کنند.

انواع روش‌ها برای نمایش تصویر سه‌بعدی از طریق ویدئو پروژکتورهای 3D

سه نوع روش متفاوت برای نمایش محتواهای سه بعدی وجود دارد که عبارت‌اند از: Direct 3D یا سه بعدی مستقیم، nVidia 3D Vision و DLP Link که در حال حاضر برای پخش محتوای سه بعدی توسط ویدئو پروژکتورهای معروف به 3D Ready به رایانه نیاز است و از دو فناوری nVidia 3D Vision و DLP Link استفاده می‌شود. اما پخش به صورت Direct 3D را می‌توان آسان‌تر از دو روش دیگر دانست. در ادامه هر کدام از این فناوری‌ها و روش‌ها را به صورت جزئی‌تر بررسی خواهیم کرد.

nVidia 3D Vision

در این روش ابتدا باید یک کارت گرافیک nVidia 3D ready روی کامپیوتر شما نصب شود، سپس می‌بایست عینک سه بعدی فعال و فرستنده‌ای که به عینک نشان می‌دهد کدام سیگنال برای کدام چشم است، تهیه شوند. اگرچه این روش دردسرها و هزینه‌های خود را دارد، اما مزیت‌هایی نیز دارد. به عبارت دیگر اگر رایانه شما نیز سخت افزار و نرم افزار مناسبی داشته باشد، می‌توان از این روش برای تماشای فیلم‌های بلوری سه بعدی هم استفاده کرد. همچنین با استفاده از پروژکتورهایی که با این روش سازگارند، می‌توان بازی‌های سه بعدی و عکس‌هایی که با دوربین دیجیتال سه بعدی گرفته شده‌اند را نیز مشاهده کرد.

DLP Link

DLP Link را می‌توان یک روش جدید برای نمایش تصاویر سه بعدی دانست. در این روش نو ظهور و مدرن، ویدئو پروژکتور تصاویر در حال پخش را به صورت مخفی رمزگذاری می‌کند و از طریق یک سیگنال برای عینک مشخص می‌کند که آن تصویر مربوط به کدام چشم است. در فناوری DLP Link نیز از عینک‌های اکتیو استفاده می‌شود و همانطور که شرح دادیم، ارتباط عینک و ویدئو پروژکتور 3D به شکل مستقیم است. البته لازم به ذکر است که این روش عمدتاً برای نمایش اسلایدهای سه بعدی طراحی‌شده است و برای عملکرد صحیح آن تمامی نرم‌افزارها و اسلایدها باید قابلیت پشتیبانی از فرمت خاصی از سه‌بعدی را داشته باشند.

Direct 3D یا سه بعدی مستقیم

در این روش تنها کافی است که ویدئو پروژکتور سه بعدی را با استفاده از یک کابل HDMI 1.4 به پخش کننده بلوری خود متصل کنید و عینک‌های سه بعدی را چشمان خود بزنید. نکته جالب درباره ویدئو پروژکتورهای سه بعدی که از این روش پشتیبانی می‌کنند، این است که با استفاده از آن‌ها می‌توان به کنسول‌های بازی سه بعدی، مانند PlayStation 3 نیز متصل شد و از یک بازی 3D لذت برد.

البته فقط تعدادی از ویدئو پروژکتورهای سه بعدی موجود امکان اتصال به صورت مستقیم به کنسول‌های بازی یا پخش کننده‌های بلوری را دارند که قیمتشان نیز گران‌تر از پروژکتورهای دیگر است. اما ویدئو پروژکتورهای 3D Ready دارای قیمت کمتری هستند و با استفاده از محتوای مناسب و سخت افزار خوب قادرند تصویر سه بعدی با کیفیتی را ارائه بدهند. اگرچه گاهی اوقات با بررسی هزینه‌هایی که باید برای خرید یک ویدئو پروژکتور 3D Ready و لوازم جانبی آن کرد، متوجه می‌شویم که بهتر است از همان اول به سراغ یک ویدئو پروژکتور با پشتیبانی از روش Direct 3D برویم.

معایب یا نقطه ضعف‌های ویدئو پروژکتورهای سه بعدی

با وجود جذابیت‌های ویدئو پروژکتورهای 3D و لذت فراوانی که تماشای محتواهای سه بعدی دارند، الزامات و نقطه ضعف‌هایی نیز وجود دارد. برای مثال اگر قصد داشتن یک سینمای خانگی 3D برای چند نفر را داشته باشید، مجبور هستید که به تعداد بیننده‌ها عینک سه بعدی تهیه کنید. بنابراین این کار باعث افزایش هزینه‌ها خواهد شد. همچنین برای نمایش محتواهای سه بعدی توسط ویدئو پروژکتور، رایانه شما نیز باید سخت افزار و نرم افزار مناسبی داشته باشد که در غیر این صورت می‌بایست آن را ارتقا دهید که این کار باز هم هزینه‌های بیشتری را شمال می‌شود. علاوه بر آن اگرچه برخی از پروژکتورهای مدرن و پیشرفته توانایی تبدیل محتوای دو بعدی به سه بعدی را دارند، اما اکثر ویدئو پروژکتورهای سه بعدی، تنها می‌توانند محتواهایی که با فرمت 3D ضبط و طراحی شده‌اند، را به صورت سه بعدی نمایش دهند. در نتیجه هنگام خرید یک ویدئو پروژکتور 3D بهتر است این نکات را نیز مورد توجه قرار دهید.

معرفی تعدادی از بهترین ویدئو پروژکتورهای سه بعدی

امروزه ویدئو پروژکتورهای زیادی قابلیت نمایش محتواهای سه بعدی را دارند. اکثر این ویدئو پروژکتورها در دسته پروژکتورهای سینمای خانگی قرار می‌گیرند و دارای رزولوشن FULL HD یا 4K هستند. برخی از این ویدئو پروژکتورهای 3D عبارت‌اند از: EPSON EH-TW7400, BenQ TK700Sti, Sony VW320es, Panasonic PT-AE8000EA, Viewsonic X10-4K, Optoma HD146X, Epson Home Cinema 5050UB, Epson Home Cinema 3800, Optoma UHD50X, Optoma GT1090HDR, Optoma UHD38, Optoma GT1080HDR, VAVA 4K و  Optoma UHZ65L اشاره کرد.

جمع بندی

داشتن یک ویدئو پروژکتور سه بعدی 3D در منزل اتفاق بسیار جالبی است که موجب می‌شود در هر زمانی از شبانه روز که بخواهید به تماشای یک فیلم جذاب 3D بنشینید و یا با دوستان و خانواده بازی‌های سه بعدی را هیجان انگیزتر از قبل انجام دهید. در این مقاله اشاره کردیم که استفاده از دیتا ویدئو پروژکتورهای خانگی که قابلیت پخش محتوای سه بعدی را دارند از پروژکتورهای دو بعدی، تلویزون‌های سه بعدی و حتی سینمای سه بعدی بهتر است. تنها عیب این پروژکتورها را نیز شاید بتوان قیمت بالای آن‌ها و همچنین هزینه‌های اضافی که باید برای خرید عینک‌های سه بعدی پرداخت کرد، دانست. علاوه بر آن برخی از ویدئو پروژکتورهای سه بعدی برای نمایش تصاویر و فیلم‌های 3D به روش‌های غیر مستقیم نیاز دارند که ممکن است هزینه‌ها و دردسرهای خاص خود را داشته باشد؛ اما با خرید ویدئو پروژکتورهای سینمای خانگی سه بعدی که با پخش‌کننده‌های بلوری سه بعدی یا کنسول‌های بازی سه بعدی مانند PS3 سازگار هستند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. در نتیجه می‌توان گفت که با خرید یک ویدئو پروژکتور سه بعدی مرغوب و با کیفیت و همچنین تهیه عینک‌های سه بعدی اکتیو شاتر، قادر خواهید بود که یک تجربه باورنکردنی از سینمای سه بعدی را در خانه خود رقم بزنید.